Ieder mens heeft een eigen waardensysteem. Veel mensen zijn zich er niet van bewust, maar waarden van een mens kunnen gezien worden als zijn/haar ‘gebruiksaanwijzing’. Waarden zijn enorm krachtig en zijn de bron van iedere overtuiging. Waarden zijn een combinatie van persoonlijke identiteit, drijfveren en behoeften, gedrag en competenties.
Een waardensysteem is een set van verwerkingsmechanismen, die door de psyche ontwikkeld worden en dienen om in een bepaalde omgeving te “overleven”. Waardensystemen helpen dus een mens om op problemen die door een omgeving worden veroorzaakt te reageren. De noodzaak en validiteit van een waarde wordt bepaald door de effectiviteit van het oplossen van bepaalde soort problemen.
Wanneer een waardensysteem niet geschikt voor een bepaald individu meer is dan zal dit uiteindelijk een crisis veroorzaken. Dit kan zo erg zijn, dat mensen niet meer kunnen functioneren, angstig of agressief worden, een burn-out krijgen of op een andere manier ‘vastlopen’.
In zowel de samenleving en dus ook in organisaties hebben wij de neiging om alleen rekening te houden met de meetbare elementen, zoals gedrag en capaciteiten. Terwijl juist de moeilijk meetbare en vaak onzichtbare overtuigingen, drijfveren en identiteit van grote invloed zijn op het menselijk (dis)functioneren en de bepalende elementen zijn.
Uit verschillende onderzoeken is gebleken dat de behoeften van een mens zich spiraalsgewijs ontwikkelen en dat daarbij het waardensysteem en de intelligentie leidend zijn.
“Behind every mask there is a face, and behind that a story.” Marty Rubin