Jaarlijks worden er tig boeken geschreven over leiderschap. Over leiderschapsactiviteiten, stijl van leidinggeven, de eigenschappen en de motivaties van de leider. Alles komt aan bod. Bekende en minder bekende auteurs hebben er de meest fantastische (hand)boeken over geschreven. En toch blijkt leidinggeven in de praktijk een moeizaam proces te zijn.

Bedrijfskundig gezien is leiderschap het feitelijk besturen van een organisatie en is extern gedreven, waarbij leiderschap grof geschetst in 3 onderdelen uiteenvalt:

  1. Leiden, het mogelijk maken, formeren van teams en het aansturen en coachen van individuen en teams
  2. Managen, het plannen van activiteiten, het organiseren van de uitvoering en het controleren van de resultaten
  3. Ondernemen, het creëren van een duidelijke visie, het verkennen van de behoeften van de markt en het verkrijgen van draagvlak bij financiers

In veel organisaties staat leiderschap veelal synoniem voor management. Hoger management, middelmanagement en lager management. Het woord management komt van het Engelse werkwoord “to manage” wat letterlijk beheersen betekent.

Het is niet zo gek dat in onze kennismaatschappij BEHEERSEN centraal staat. Informatieverzameling, planning, beheersing en verantwoording afleggen zijn DE centrale thema’s geworden. Deze benadering moest tot succes leiden en is door veel managers en adviseurs tot een extreem hoog professioneel niveau gebracht.

De paradox is echter dat de ontstane complexiteit ervoor heeft gezorgd dat de wereld niet maakbaar is en zich niet laat beheersen. Bij deze benadering mogen dus vraagtekens gezet worden, aangezien de praktijk telkens weer uitwijst dat de werkelijkheid anders en dat alle voorzorgsmaatregelen niet of alleen in mindere mate gewerkt hebben. Complexe omgevingen laten zich helaas niet gestructureerd besturen.

Vooraanstaande leiderschapsgoeroes zoals Peter Drucker en Stephen Covey werden zich steeds meer bewust van de toenemende complexiteit van de omgeving. Zo gaf Drucker aan dat toekomstige leiders macht moeten gaan opgeven en voegde Covey in zijn boek “De 8ste eigenschap” een dimensie van persoonlijk leiderschap toe. Deze omvat de stem van de menselijke ziel. En is vervuld van hoop en intelligentie en heeft een enorme potentie om het gemeenschappelijk welzijn te dienen.

Alleen maar ‘managen’ komt neer op de maatschappelijke ladder beklimmen en bovenaan ontdekken dat hij tegen de verkeerde muur staat.                                  Stephen  Covey